Espainiako entsalada polifonikoak bere jatorri literarioa aurkitzen du Gil Vicente portugaldarraren lan batzuetan. Badirudi Luis Milán-ek, herri hartako erregearen zerbitzura egon zenak, generoa ekarri zuela, oraindik literarioa, Calabriako Dukearen gorte valentziarrera, Alfonso V 'El Magnánimo' errege aragoitarraren ondorengo sasiko seme napolitarra, aipatutako Carlos I-koaren gortea jaso zuela, Germanías-en gatazkan utzitako euskarriarekiko esker on bezala. Gainera musika distira handiaz dohatu zuen gortea izan zen, bai Germana de Foix Andrearekin, Fernando katolikoaren bigarren emaztea izan zena, ezkonduta egon zen aldian zehar nahiz Mencía de Mendoza Andrearekin, besteren artean, bere ohantzea partekatu zuen aldian zehar.
Segur aski Frantziako kanta onomatopeikoaren eragin nabaria Germana Andrearengandik iritsi zen, batez ere Janequin-en "La guerre"-aren bitartez. Beste batzuen artean, genero honetako konpositore distiratsuena, Mateo Flecha, Zaharraren "La guerra"n islatzen da (Prades (Tarragona) 1481 - Poblet (Tarragona) 1553).
Generoa eraginak jaso arren, jatorra eta originala da. XVII. mendean zehar landu izan zela ere badakigu, Espainiako eliza garrantzitsu guztietatik iritsi zaizkigun testuen eta dokumentuen arabera (dohakabeki ez musika).
Kontzertuak eguberri-gai dituzten entsalada nagusietara hurbiltze bat ekarriko du, generoa gutxi ezagun izan arren, aukera ezin hobea, dibertigarri eta entretenigarria eskaintzen du.
NGA/CCN-ko Michael Navarrus Errenazentista Kapera
Zuzendaria: David Guindano Igarreta